Asıl adı bilinmemekle birlikte, Hacı İlbey isminin bir unvan olduğu düşünülmektedir. Hakkında sahip olduğumuz bilgiler XV. yüzyıl kaynaklarına kadar dayanmaktadır. Neşri’ye göre Karesioğulları’nın bir emiri olan Dursun Bey’in veziri iken, Orhan Gazi zamanında Karesioğulları Beyliği’nin bir parçasının Osmanlı’ya katılması sırasında Osmanlı hizmetine girmiştir.
Karesi Sancak Beyliği’ne getirilen Şehzade Süleyman Paşa’yı Rumeli’ye geçmeye ikna ettiği gibi Gelibolu ve Trakya’da yapılan fetihlerde önemli hizmetlerde bulundu. Farklı kollardan yapılan fetihlerde bulunup komutanlık görevini üstlendi. Tekirdağ’da bulunan Konurhisar kalesinin zaptından sonra ise buranın muhafızı oldu.
Konurhisar’ı kendine üs yapan Hacı İlbey, Malkara ve İpsala’nın fethinde de önemli bir rol oynadı. Dimetoka, Çorlu ve Hayrabolu bölgelerine sürekli akınlar düzenledi. Süleyman Paşa’nın ölümünden sonra Orhan Bey’in Bizans ile barış yaparak sakin bir döneme geçiş aşamasında Lala Şahin Paşa ve Evrenos Bey ile birlikte gerilemeyi önlemiştir. Edirne’nin kuşatması sırasında da Meriç Nehri üzerinde ileri bir uçta bulunan Pythion’u fethetti. Dimetoka ve Edirne’yi de bu süreç boyunca sıkıştırmaya devam etti. En nihayetinde 1359 yılında da Dimetoka’yı alarak Edirne’ye güneyden gelebilecek olan yardımları kesti. Edirne kuşatmasında da Osmanlı ordusunun sol koluna kumanda ederek kuşatmada önemli bir rol oynadı.
Osmanlı kroniklerine göre Hacı İlbey, Haçlı kuvvetlerini Sırp Sındığı savaşında mağlup etmiştir. Yine aynı kroniklerde Macar Kralı I. Layoş’un kumandasındaki orduyu Meriç Nehri’ni geçtikten sonra yakalayıp, gece karanlığında imha ettiği söylenir. Fakat Osmanlı kaynaklarında böyle bir bilgi bulunurken, Batı kaynaklarında bir bilgi bulunmamaktadır. sadece 1371 yılında yapılan Çirmen Savaşı hakkında bilgi bulunmaktadır. Burada büyük ihtimalle Osmanlı kronikleri bu iki savaş birbirleriyle karıştırılıp iç içe geçmiştir. Bu yüzden de Hacı İlbey’in bu savaşta oynadığı rol muamma olmakla birlikte, Çirmen Savaşı’na katılıp katılmadığı da bilinmemektedir. Fakat bu bilgiler Hacı İlbey’in askeri kişiliği ile Rumeli’nin fethinde büyük bir rol oynayıp büyük bir uç beyi olduğu gerçeğini değiştirmemektedir.
KAYNAKÇA
ABDÜLKADİR ÖZCAN, "HACI İLBEY", TDV İslâm Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/haci-ilbey (01.11.2024).
Aşıkpaşazade, Tarih
Neşri, Cihannüma
Comments